شمیم یاس

بینُ الْحَرَمَین حد فاصل حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) و مسیری به‌طول ۳۷۸ متر است. در گذشته بین الحرمین به‌صورت فضای آزاد میان دو حرم نبود، بلکه حد فاصل حرمین، منازل مسکونی و تجاری قرار داشت، در دوره صدام، اماکن مسکونی و بناهای این محدوده با انگیزه توسعه اطراف حرمین تخریب شد و فضای کنونی بین‌الحرمین به‌وجود آمد. پس از سقوط صدام، توسعه بین‌الحرمین به‌عنوان یکی از طرح‌های مهم ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران و عراق مورد بررسی قرار گرفته و اجرایی شد.

رجوع به کتب تاریخی، زندگی‌نامه‌ها و حتی دانشنامه‌ها و اشعار قدیمی آیینی، نشان می‌دهد که تا پیش از تخریب خانه‌های میان حرمین، نام بین الحرمین مرسوم نبوده است. تنها نامی که از بین الحرمین دیده می‌شود، بازار بین الحرمین تهران است که در زمان قاجار ساخته شده و میان دو مسجد شاه و جامع تهران است. این اصطلاح، پس از ساخت بین الحرمین در کربلا وارد ادبیات عاشورایی و آیینی شد.

در روایات به مکه و مدینه حرم اطلاق شده و از این دو به عنوان حرمین یاد شده است.اصطلاح بین‌الحرمین در منابع قدیمی روایی وجود دارد و منظور فاصله میان مکه و مدینه است و برایش آثار و احکامی ذکر شده است؛ به عنوان نمونه امام صادق(ع) در روایتی فرمود هر کس در بین الحرمین بمیرد روز قیامت( از عذاب) در امان است. و مانند حکم به کراهت خواندن نماز در مکان‌هایی از بین الحرمین مانند ذات الجیش و نیز وقوع حوادثی را به عنوان نشانه‌های پیش از ظهور در بین الحرمین در برخی روایات پیشگویی کرده‌اند. در سالیان اخیر شیعیان، به ویژه ایرانیان، منطقه میان حرم مطهر پیامبر (ص) در مسجدالنبی و حرم امامان شیعه، در بقیع را «بین الحرمین» می‌نامند.[نیازمند منبع] این اصطلاح نیز در مواردی که فاصله ای میان دو حرم(خواه از حرم‌های امامان معصوم یا امام زاده‌ها) وجود داشته باشد بکار می‌رود مانند حد فاصل میان حرم احمد بن موسی و سید علاء الدین حسین در شیراز و حد فاصل رواق بین حرم امامزاده حمزه و حرم عبدالعظیم حسنی که به رواق بین الحرمین نامگذاری شده است.