شمیم یاس

هنگامى كه دختر پيامبر(ص) متولّد شد خداى عزّ و جلّ به يكى از فرشتگان وحى نمود تا كلمۀ فاطمه را بر زبان پيامبر جارى كند، لذا رسول خدا نام اين دختر را فاطمه نهاد و به او فرمود: من تو را با علم و دانش همراه، و از پليدى پاك نمودم.

سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه» به مناسبت ولادت با سعادت دخت نبیّ مکرم اسلام صلی الله علیهما.

اسامى حضرت فاطمه عليها السّلام

1- فاطمه 2- زهرا 3- بتول 4- صدّيقه كبرى 5- مباركۀ 6- طاهرۀ 7- زكيّۀ 8- راضيۀ9- مرضيۀ 10- محدّثۀ 11- حصان 12- حرّۀ 13- سيّدۀ 14- عذرا 15- حوراء 16- حانيۀ 17- منصورۀ 18- نوريّۀ سماويّۀ

كنيه ‏هاى حضرت فاطمه عليها السّلام

1- امّ الحسن 2- امّ الحسين 3- امّ ابيها 4- امّ المحسن 5- امّ الائمّۀ

چند حدیث در منقبت حضرت زهرا سلام الله علیها

فاطمه و دوست دارانش از آتش به دورند

1- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله إِنِّي سَمَّيْتُ ابْنَتِي فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَطَمَهَا وَ فَطَمَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّارِ. (1)

رسول اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود: نام دخترم را از آن جهت فاطمه گذاردم كه خداى عزّ و جلّ او و دوستدارانش را بر آتش جهنّم حرام كرده است.

خداوند فاطمه را از نور خود آفرید

2- عَنْ جَابِرٍ سألت أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام لِمَ سُمِّيَتْ فَاطِمَةُ الزَّهْرَاءُ زَهْرَاءَ فَقَالَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَهَا مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ فَلَمَّا أَشْرَقَتْ أَضَاءَتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِنُورِهَا وَ غَشِيَتْ أَبْصَارَ الْمَلَائِكَةِ وَ خَرَّتِ الْمَلَائِكَةُ لِلَّهِ سَاجِدِينَ وَ قَالُوا إِلَهَنَا وَ سَيِّدَنَا مَا هَذَا النُّورُ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِمْ هَذَا نُورٌ مِنْ نُورِي وَ أَسْكَنْتُهُ فِي سَمَائِي خَلَقْتُهُ مِنْ عَظَمَتِي أُخْرِجُهُ مِنْ صُلْبِ نَبِيٍّ مِنْ أَنْبِيَائِي أُفَضِّلُهُ عَلَى جَمِيعِ الْأَنْبِيَاءِ وَ أُخْرِجُ مِنْ ذَلِكَ النُّورِ أَئِمَّةً يَقُومُونَ بِأَمْرِي يَهْدُونَ إِلَى حَقِّي وَ أَجْعَلُهُمْ خُلَفَائِي فِي أَرْضِي بَعْدَ انْقِضَاءِ وَحْيِی. (2)

جابر جعفى می گوید: به امام صادق عليه السّلام گفتم: چرا حضرت فاطمه عليها السّلام زهرا ناميده مى‏شود؟.

امام فرمود: زيرا خداوند متعال او را از نور با عظمت خود آفريد و هنگامى كه نورش درخشيدن گرفت آسمان ها و زمين به نور او روشن شدند و چشمان ملائكه خيره ماند، پس سجده نموده و از خداى سبحان پرسيدند: خدايا! اين چه نورى است؟. خداوند فرمود: اين شعبه‏اى از نور من است كه آن را آفريده‏ام و از صلب يكى از پيامبرانم كه او را بر ساير پيامبران برترى داده‏ام، خارج مى‏نمايم و از اين نور رهبران و امامانى به وجود مى‏آيند كه پس از انقطاع وحى مردم را به سوى حق هدايت مى‏نمايند.

درخشش نور فاطمه برای اهل آسمان

3- عَنِ ابْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ فَاطِمَةَ لِمَ سُمِّيَتْ زَهْرَاءَ فَقَالَ لِأَنَّهَا كَانَتْ إِذَا قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا زَهَرَ نُورُهَا لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا يَزْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ. (3)

محمّد بن عماره كندى می گويد: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم: چرا فاطمه را زهرا ناميدند؟.

امام فرمود: براى اينكه هر گاه فاطمه در محراب عبادت مى‏ايستاد و به عبادت مشغول مى‏شد نور او براى اهل آسمان مى‏درخشيد همان طور كه ستارگان براى اهل زمين مى‏درخشند.

جایگاه علمی

4- عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ لَمَّا وُلِدَتْ فَاطِمَةُ علیهاالسلام أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مَلَكٍ فَأَنْطَقَ بِهِ لِسَانَ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه وآله فَسَمَّاهَا فَاطِمَةَ ثُمَّ قَالَ إِنِّي فَطَمْتُكِ بِالْعِلْمِ وَ فَطَمْتُكِ عَنِ الطَّمْثِ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ععلیه السلام وَ اللَّهِ لَقَدْ فَطَمَهَا اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِالْعِلْمِ وَ عَنِ الطَّمْثِ بِالْمِيثَاقِ. (4)

امام باقر عليه السّلام روايت مى‏ فرماید: هنگامى كه دختر پيامبر(ص) متولّد شد خداى عزّ و جلّ به يكى از فرشتگان وحى نمود تا كلمۀ فاطمه را بر زبان پيامبر(ص) جارى كند، لذا رسول خدا(ص) نام اين دختر را فاطمه نهاد و به او فرمود: من تو را با علم و دانش همراه، و از پليدى پاك نمودم.

سپس امام باقر علیه السلام فرمود: به خدا سوگند كه حق تعالى فاطمه را در روز عهد و ميثاق (عالَم ذَرّ) با علم، قرين و از پليدي ها و حيض بر كنار نمود.

معنای بتول

5- عَنْ عَلِيٍّ علیه السلام أَنَّ النَّبِيَّ صلی الله علیه وآله سُئِلَ مَا الْبَتُولُ فَإِنَّا سَمِعْنَاكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ تَقُولُ إِنَّ مَرْيَمَ بَتُولٌ وَ فَاطِمَةَ بَتُولٌ فَقَالَ علیه السلام الْبَتُولُ الَّتِي لَمْ تَرَ حُمْرَةً قَطُّ أَيْ لَمْ تَحِضْ فَإِنَّ الْحَيْضَ مَكْرُوهٌ فِي بَنَاتِ الْأَنْبِيَاءِ. (5)

حضرت على بن ابى طالب عليه السّلام فرمود: از رسول خدا صلی الله علیه وآله سؤال شد: بتول يعنى چه؟. همانا از تو شنيده‏ايم كه گفته‏اى مريم و فاطمه هر دو بتول هستند.

پيامبر(ص) فرمود: بتول آن زنى را گويند كه حيض نمى‏شود زيرا حيض براى دختران انبيا ناپسند است.

مشق نام خدا

6- قَالَ النَّبِيُّ صلی الله علیه وآله لِفَاطِمَةَ شَقَّ اللَّهُ لَكِ يَا فَاطِمَةُ اسْماً مِنْ أَسْمَائِهِ فَهُوَ الْفَاطِرُ وَ أَنْتِ فَاطِمَةُ. (6)

پيامبر به فاطمه علیهماالسلام فرمود: خداوند براى تو نامى را كه از نام هاى خود مشتق گرديده، قرار داده زيرا نام او فاطر و نام تو فاطمه است.